Hướng dẫn cách dịch tiếng Anh sang tiếng Việt hiệu quả, chi tiết

Cách dịch tiếng Anh sang tiếng Việt hiệu quả được đề cập bên dưới bài viết sẽ giúp bạn không còn sợ hãi việc dịch thuật các đoạn văn bản tiếng Anh nữa. Chắc chắn sau khi đã nắm vững các kỹ năng này, bạn sẽ trở nên hoàn thiện hơn và trên hết là có thể tiếp cận các kiến thức nước ngoài một cách hiệu quả.

Cách dịch tiếng Anh sang tiếng Việt hiệu quả qua 7 bước

Chúng ta thường có thói quen đọc đến đâu không hiểu là lại mở công cụ dịch lên để dịch đoạn đó. Điều này có nghĩa là bạn phải thường xuyên mở từ điển để tra từ mới. Cách này làm cho bài dịch của bạn sẽ không có hệ thống, làm mất đi văn phong mượt mà, trôi chảy, và không có tính thuần Việt.

Cách dịch không có định hướng ngay từ đầu sẽ làm ảnh hưởng đến văn phong của toàn bộ bài dịch và dẫn đến nghĩa sẽ bị lệch khi đặt vào từng ngữ cảnh, văn hóa cụ thể.

Để bài dịch của bản thân đi theo một định hướng và hệ thống nhất định, bạn đọc cần thực hiện những bước dưới đây:

Bước thứ nhất: Đọc một lần đầu toàn bộ tài liệu

Trong bước đầu tiên này, bạn không nhất thiết phải đọc hiểu từng câu, từng chữ và nắm hết toàn bộ nội dung của bài. Bạn chỉ cần đọc lướt qua để nắm được ý tưởng của toàn bài. Sau đó, bạn hãy tóm tắt lại các ý chính trong bài văn đó.

Cách thực hiện như sau:

• Đọc lướt qua tiêu đề: Lấy được ý tưởng chính mà văn bản muốn truyền đạt;
• Bạn hãy cố gắng ghi nhớ các ý trong đoạn đầu và đoạn cuối, đây là hai đoạn rất quan trọng;
• Xác định các ý, cũng như định hướng văn bản;
• Tóm tắt lại những thông tin đã thu thập được.

Bước thứ 2: Nhận biết các từ, cụm từ khó dịch

Mục đích của bước này nhằm giúp các bạn luyện tập dịch các từ khi đặt trong ngữ cảnh cụ thể chứ không phải dịch theo nghĩa đen, nghĩa cố định. Đặc biệt là với các từ thuộc nhóm thành ngữ.

2 nhóm từ này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc dịch thuật. Theo như bước 1, bạn không nên dịch theo đúng nghĩa đen của nó mà hãy đặt chúng vào ngữ cảnh cụ thể để dịch nghĩa sao cho mượt mà và đúng chủ đề. 

Ví dụ: “It was estimated that.”

Nếu dịch theo cách  word for word tức là dịch theo từng từ, theo nghĩa cố định của chúng thì câu này có nghĩa là: “ Nó được tính toán rằng”.

Cách dịch như thế sẽ không mượt mà và không phù hợp với ngữ cảnh theo ngữ pháp tiếng Việt. Bạn nên dựa vào căn cứ ở câu trước để dịch nghĩa câu này: “ Người ta ước tính rằng”.

Bước thứ 3: Sắp xếp lại các câu sao cho rõ ràng và có hệ thống

Khi nhận diện câu, bạn nên phân tích thành phần cấu tạo để hiểu chính xác nghĩa của câu.

Sẽ có một số trường hợp văn bản hay câu trong văn bản có cấu trúc khá phức tạp. Nhằm thuận tiện cho việc dịch nghĩa, bạn cần sắp xếp lại các thành phần đó cho dễ hiểu hơn.

Cách thực hiện: (bạn nên áp dụng với những câu được lồng ghép bởi nhiều mệnh đề đan xen)

• Khi dịch, bạn nên ghi chú lại những câu khó nhớ, khó dịch và các thành ngữ thông dụng;
• Thường xuyên bổ sung danh sách những câu khó nhớ này và ôn luyện chúng cho thành thạo;
• Bạn nên dựa vào một số từ khóa quan trọng trong câu, sau đó dịch theo ngữ cảnh;
• Sau khi dịch xong, bạn nên kiểm tra lại danh sách các câu khó nhớ để chắc chắn hơn về nghĩa. Tailieuielts.com khuyên bạn nên lập một file Excel để dễ dàng cho việc tìm kiếm.

Ví dụ: 

“The second provision under which member states may restrict free trade on environmental ground is Article 130t, which was also inserted by the Single European Act.”

Nếu để nguyên câu chưa sắp xếp và tiến hành dịch thì việc dịch thuật rất khó khăn. Mọi chuyện sẽ đơn giản hơn nhiều khi câu được sắp xếp lại.

“The second provision is Article 130t, … under which member states may restrict free trade on environmental grounds, … which was also inserted by the Single European Act.”

Bước thứ tư: Xác định văn phong của đoạn văn bản

Sau khi bạn đã nắm được ý tưởng chính của bài văn, nắm được các cấu trúc ngữ pháp cũng như nghĩa của những câu khó dịch. Bây giờ là thao tác sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quát nhất về bài đọc.

Bản dịch yêu cầu độ chính xác 100% về mặt ngữ nghĩa. Tuy nhiên, việc chính xác thôi là chưa đủ, bản dịch còn yêu cầu về văn phong mượt mà với từng đối tượng khác nhau. Một bài dịch tốt là bài dịch truyền tải được nội dung của bản gốc nhưng vẫn đảm bảo không bị gượng gạo.

Để đáp ứng được yêu cầu trên, trước khi dịch, bạn cần trả lời các câu hỏi:

• Văn bản này nên dịch theo văn phong trang trọng hay thông thường?
• Đối tượng mà đoạn văn này hướng đến là ai?
• Sắc thái ngôn ngữ, văn phong diễn đạt của bài viết gốc là như thế nào?

Bước thứ 5: Dịch cụ thể từng câu, từng đoạn

Đây là bước bạn bắt tay vào dịch văn bản lần thứ nhất. Lần đầu tiên sẽ không yêu cầu quá cao về cách diễn đạt câu văn sao cho mượt mà, tuy nhiên, bạn cần đảm bảo độ chính xác về mặt ngữ nghĩa 100%. Bạn nên phân tách các câu trong đoạn ra, dịch và tìm ra mối liên kết giữa chúng.

Các bước thực hiện như sau:

• Chọn lọc những câu phức tạp, sắp xếp và tách các ý với nhau;
• Sau đó bắt đầu dịch từng câu cho đến hết bài.

Bước thứ 6: Trau chuốt lại văn phong

Lần dịch thứ hai này, bạn hãy rà soát lại toàn bộ văn bản đã dịch. Cần hạn chế những lỗi lặp từ trong câu, hay trong các cấu trúc ngữ pháp.

Bạn không cần phải dịch hết tất cả những gì được trình bày trong văn bản gốc, cũng như bạn được quyền thêm thắt vào một số từ ngữ sao cho đoạn văn trôi chảy hơn.

Các bước thực hiện như sau:

• Đọc rà soát lại toàn bộ bài dịch;
• Tìm những lỗi, những vấn đề chưa ổn trong cả đoạn văn;
• Dịch lại các câu chưa ổn, chưa mượt mà hay chưa truyền tải được ý nghĩa;
• Rà soát lại các lỗi chính tả, lỗi lặp từ không đáng có và chỉnh sửa chúng.

Bước thứ 7: Đánh giá lại bài dịch

Đôi khi bạn không thể tự đánh giá lại bản dịch của mình với những bài dịch khó. Bạn cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực đó. Hoặc bạn có thể lựa chọn trao đổi với khách hàng để giải quyết những khó khăn của mình.

Điều quan trọng nhất của một bài dịch là đã truyền tải được nội dung bản gốc chính xác chưa. Văn phong đã được trau chuốt, mượt mà, từng câu từng chữ có bị gượng gạo khi đọc hay không.

Những yếu tố của một bài dịch tốt:

• Văn phong đảm bảo yếu tố thuần Việt;
• Truyền tải được toàn bộ thông tin về chủ đề mà bài viết gốc nói đến;
• Không có lỗi chính tả, lỗi lặp từ,…
• Câu văn rõ rằng, ngắn gọn, khúc chiết, minh bạch, cách trình bày dễ hiểu;
• Văn phong phù hợp với đối tượng độc giả hướng đến.

NHẬP MÃ TLI40 - GIẢM NGAY 40% HỌC PHÍ CHO KHÓA HỌC IELTS TẠI VIETOP

Vui lòng nhập tên của bạn

Số điện thoại của bạn không đúng

Địa chỉ Email bạn nhập không đúng

Đặt hẹn

Những bí kíp giúp bạn dịch tiếng Anh hay

Lưu ý đến ngữ cảnh cụ thể của bài dịch

Điều gì cho thấy bạn là người dịch thuật chuyên nghiệp? Đó chính là khi dịch, bạn cần quan tâm đến yếu tố ngữ cảnh.

Để làm được việc này, đầu tiên, bạn hãy bỏ ngay phong cách dịch “word for word”. Bạn tiến hành sắp xếp lại trật tự câu, từ vựng trong câu gốc, sao cho ngắn gọn, dễ hiểu và phù hợp với văn phong tiếng Việt hơn.

Hãy theo dõi ví dụ dưới đây để hiểu rõ hơn nhé:

“Thanks to creative ideas contributed to the company, I have climbed to a higher position.”

Nhờ vào những ý tưởng sáng tạo mà tôi đã đóng góp cho công ty, tôi đã có được vị trí cao hơn trong công việc.

“I have not been scared of the height, so I have climbed to a higher position.”

Tôi không sợ độ cao, vì thế tôi dám trèo cao hơn.

Như hai ví dụ trên, bạn thấy đấy, cùng một câu “I have climbed to a higher position.” nhưng lại mang hai nghĩa khác nhau tùy thuộc vào bối cảnh và câu ở phía trước của chúng.

Chú trọng văn hóa bản địa

Bất kể mọi ngôn ngữ nào cũng đều có những câu nói không thể hiện rõ ngữ nghĩa mà luôn ẩn chứa những ẩn ý, hàm ý trong đó. Chỉ khi chúng ta hiểu rõ được về văn hóa bản địa của ngôn ngữ mà mình muốn dịch, chúng ta mới có thể hiểu được hàm ý trong câu nói đó là gì.

Nhà ngôn ngữ học Nida Eugene từng nói: “Ý nghĩa thực sự của ngôn từ nằm ở nội dung cú pháp và văn hóa bản địa của chúng.”

Ghi chú lại những cụm từ khó và các câu thành ngữ

Nếu bạn là người mới bắt đầu dịch thuật, bạn sẽ gặp bối rối trước những câu thành ngữ. Bởi chúng có một cấu trúc ngữ pháp, cũng như ngữ nghĩa rất đặc biệt, bạn không thể nào nhìn mặt chữ mà có thể dịch nghĩa ra được.

Như đã đề cập trong 7 bước bên trên, bạn cần đọc lướt qua toàn bộ bài viết để nắm được ý chính của toàn bài. Sau đó, khi gặp những cụm từ khó và thành ngữ, bạn hãy ghi chú lại cẩn thận và ôn luyện thường xuyên.

Nên dịch theo cả cụm từ và câu

Khi dịch thuật, bạn cần nhớ một quy tắc: Không cần thiết phải dịch hết những gì được viết hay nói.

Đôi khi một câu tiếng Anh rất dài nhưng khi được dịch sang tiếng Việt thì chúng rất ngắn. Khi dịch thuật, bạn không nhất thiết phải dịch chuẩn xác từng câu, từng chữ. Nhiệm vụ của bạn là dịch sao cho đảm bảo sự mượt mà, trôi chảy và đảm bảo truyền tải được những gì mà tác giả muốn trình bày.

Mục tiêu đề ra của một bài dịch chuẩn là bạn không được quá nuốt từ, đảm bảo văn phong thuần Việt và truyền tải được tất cả những thông tin mà tác giả đề cập đến trong văn bản gốc.

Cần chuẩn bị một từ điển tiếng Anh tốt

Mọi ngôn ngữ đều có từ điển. Từ điển là công cụ luôn cận kề với người dịch thuật, giúp cho việc dịch thuật văn bản thêm chính xác và nhanh chóng hơn.

Thay vì dùng những cuốn từ điển dày cộp như trước đây thì nay đã có những cuốn từ điển điện tử đang dần chiếm ưu thế. Với những nguồn từ điển này, bạn sẽ tra từ một cách nhanh chóng và đầy đủ nhất chỉ cần trong tay có một chiếc smartphone hoặc máy tính.

Một số từ điển điện tử Ạnh – Anh uy tín:

• Oxford advanced learner’s dictionary 7th edition
• Oxford collocations dictionary
• Bách khoa toàn thư Encarta
• Britannica
• Wikipedia.org

Từ điển Anh – Việt; Việt – Anh:

• LacViet, Everest
• Soha
• Tratu
• Lingoes

Đọc càng nhiều càng tốt

Để việc dịch thuật thêm suôn sẻ và mượt mà, điều cần thiết là bạn phải đọc thật nhiều sách báo, tạp chí cả tiếng Anh lẫn tiếng Việt. Dịch thuật được chia thành nhiều mức độ khác nhau. Càng lên mức độ cao thì càng đòi hỏi nhiều về các kỹ năng ngôn ngữ. 

Do đó, đọc nhiều sách sẽ rất có lợi, không chỉ giúp việc dịch thuật của bạn trở nên phong phù và thực tế hơn mà còn:

• Tạo ra nguồn cảm hứng, động lực mỗi ngày giúp bạn có thêm sức mạnh vào cuộc sống;
• Giúp giải trí, giảm stress hay căng thẳng, mệt mỏi sau những giờ làm việc;
• Kỹ năng đánh giá, phê phán được nâng cao;
• Học được nhiều văn phong, cách trình bày mới mẻ của nhiều nhà văn;
• Có được sự tĩnh tâm, yên tĩnh trong tâm hồn.

Bài dịch tốt cần đáp ứng những tiêu chí nào?

• Có ngữ nghĩa chính xác so với bản gốc;
• Truyền tải được đầy đủ nội dung và thông tin mà tác giả muốn đem đến cho người đọc;
• Tái hiện lại những thông tin trong bài viết gốc một cách mượt mà nhưng phải đảm bảo không bỏ sót ý, cũng như không thêm thắt các từ hay cụm từ không cần thiết;
• Bản dịch phải đảm bảo đi theo một hệ thống nhất quán, không rời rạc;
• Bản dịch phải nói lên được sự nhuần nhuyễn, thông thạo trong việc sử dụng tiếng Anh của người dịch (ngữ pháp, từ vựng chuẩn xác, hiểu biết văn phong người Anh,…)

Danh sách những phần mềm, ứng dụng dịch tiếng Anh sang tiếng Việt tốt nhất hiện nay

Nhằm giúp việc dịch thuật và trau dồi kỹ năng tiếng Anh được tốt hơn, tailieuielts đem đến cho các bạn 13 phần mềm dịch thuật tốt nhất hiện nay. Tuy nhiên, bạn chỉ nên sử dụng chúng như một công cụ tham khảo chứ không nên quá lạm dụng vào những phần mềm này. Bản dịch tốt nhất là bản dịch thể hiện được dấu ấn riêng của cá nhân.

Các phần mềm dịch tiếng Anh thông thường tốt nhất

Google Translate

Đây là công cụ phổ biến mà hầu hết người học tiếng Anh đều biết đến. Google sẽ giúp bạn dịch những câu đơn giản, tuy nhiên, sau khi dịch xong bạn nên trau chuốt lại văn phong và bạn cũng nên đọc hiểu nhiều hơn. Bởi cách dịch của Google Translate là “word for word“.

Dịch tự động trên trình duyệt

Đây thực ra cũng là công cụ Google Translate được tích hợp trên trình duyệt. Có thể nói công cụ này là sản phẩm tuyệt vời mà các nhà sản xuất đã dày công nghiên cứu. Nhờ vào đó, người dùng có thể nắm được nội dung chính của các trang web có nội dung bằng tiếng Anh.

English to Vietnamese

Đây là một phần mềm dịch tự động. Công cụ có chức năng dịch từ tiếng Việt sang tiếng Anh hoặc ngược lại. Vì là dịch tự động nên phần mềm sẽ dịch từng câu, từng chữ theo nghĩa đen. Do đó, đối với các câu thành ngữ, câu theo ngữ cảnh sẽ khó có thể dịch chính xác được.

Oxford Dictionary

Đây là cuốn từ điển quá quen thuộc với người học tiếng Anh. Cuốn từ điển này cũng giúp các bạn dịch một đoạn văn bản tiếng Anh dài. Cách sử dụng phần mềm này khá đơn giản. Ngoài ra, công cụ còn tích hợp rất nhiều thành ngữ, các từ nói lóng của người bản địa.

Kool Dictionary

Cuốn từ điển tập trung nhiều từ vựng thuộc mọi chủ đề khác nhau. Các từ này sẽ bao gồm nghĩa, từ loại, từ đồng nghĩa, trái nghĩa với những từ được tra. Ngoài ra, công cụ còn có khả năng tìm kiếm thông minh với những từ đã bị biến dạng như chia số nhiều, so sánh hơn, so sánh nhất, thì quá khứ,…

Microsoft Translator

Microsoft Translator là phần mềm do tập đoàn Microsoft phát triển hỗ trợ dịch thuật hơn 70 ngôn ngữ khác nhau và không hề mất phí. Đây là một trong những ứng dụng được nhiều người dùng đánh giá cao.

Hiện nay, Microsoft Translator cung cấp tính năng dịch bằng văn bản, giọng nói, hội thoại, ảnh chụp hoặc ảnh tải lên từ điện thoại di động cho tất cả các ngôn ngữ (trừ tiếng Ả Rập).

Đặc biệt hơn nữa, Microsoft Translator còn cho phép bạn tạo một cuộc hội thoại với nhiều người nói các ngôn ngữ khác nhau. Mọi lời nói trong cuộc trò chuyện sẽ được dịch thành văn bản hoặc giọng nói theo như ngôn ngữ bạn chọn.

Đây được đánh giá là phần mềm phù hợp với lĩnh vực kinh doanh và học thuật.

Yandex Translate

Yandex Translate được xem như phiên bản tiếng Nga của Google Translate. Bên cạnh những tính năng cơ bản như hỗ trợ dịch thuật hơn 90 thứ tiếng, dịch từ văn bản, giọng nói, hình ảnh, đoạn hội thoại; cho phép tương tác với mạng xã hội và ứng dụng nhắn tin. Ưu điểm lớn nhất của phần mềm này là có thể dịch văn bản theo từng ngữ cảnh cụ thể.

Có thể nhận thấy, khả năng dịch văn bản theo từng ngữ cảnh cụ thể của Yandex Translate rất tốt. Mặc dù không thể dịch tốt hơn so với các biên dịch viên, nhưng khả năng linh hoạt ngữ cảnh của Yandex Translate cũng được đánh giá rất cao.

Đây là phần mềm hỗ trợ cực tốt khi bạn muốn dịch những đoạn văn bản dài.

Những phần mềm hỗ trợ dịch tiếng Anh chuyên ngành

Nếu so sánh với các công cụ dịch thuật thông thường kể trên thì các phần mềm dịch tiếng Anh chuyên ngành có cách sử dụng phức tạp hơn hẳn, nhưng chúng sẽ cho ra những bài dịch thuật có chất lượng cao. Để sử dụng tốt những phần mềm này, bạn cần có kỹ năng dịch thuật chuyên nghiệp.

Smartcat – dịch văn bản tiếng Anh

Đây là phần mềm miễn phí được đánh giá là dễ sử dụng. Phần mềm hỗ trợ dịch thuật trên nền tảng đám mây, hỗ trợ rất tốt cho các biên dịch viên tự do và các công ty dịch thuật.

MateCat – dịch câu tiếng Việt sang tiếng Anh

Đây là cũng là một phần mềm dịch thuật hoàn toàn miễn phí và không giới hạn lượt truy cập của người dùng. Ngoài ra, phần mềm còn hỗ trợ cho phép truy cập vào cơ sở dữ liệu công khai để bạn có thể hoàn thiện bản dịch của mình hơn. Tuy nhiên, nếu bạn đang thực hiện một dự án riêng tư thì đừng quên để chế độ bảo mật nhằm bảo vệ tài liệu của mình.

SDL TRADOS STUDIO – Dịch tiếng Anh chuyên ngành

SDL TRADOS STUDIO là công cụ dịch chuyên nghiệp nhất tại thị trường Việt Nam. Tuy nhiên phần mềm này sẽ mất phí và có rất nhiều gói dịch vụ đáp ứng hầu hết các nhu cầu dịch thuật của bạn. Phần mềm sẽ cho phép bạn dùng thử trước khi quyết định mua.

Khi sử dụng SDL TRADOS STUDIO, bạn sẽ dịch được các văn bản chuyên ngành đồng thời giúp bạn biên tập lại bản dịch của mình.

Top những phần mềm dịch tiếng Anh dành cho hệ điều hành Windows

Ngoài Microsoft Translator, chúng ta còn có thêm một số phần mềm hỗ trợ dịch trên hệ điều hành Windows. Bạn hãy thử tải về những phần mềm bên dưới để trải nghiệm nhé!

PROMT Master

Đây là phần mềm sử dụng ngôn ngữ chính là tiếng Anh. Hiện PROMT hỗ trợ người dùng dịch với hơn 19 ngôn ngữ khác nhau. Tuy nhiên, phần mềm chỉ cho phép dịch dưới dạng văn bản và hiện nay chỉ hỗ trợ một số file như .pdf, .doc, .docx, .xlsx, .html, .pptx,… 

Babylon 10 Premium Pro

Babylon 10 Premium Pro được đánh giá là một trong những phần mềm hỗ trợ dịch thuật tốt nhất. Hiện phần mềm này có khả năng dịch tới hơn 77 ngôn ngữ khác nhau với các bản dịch có độ chính xác cao. Trên hết, phần mềm cũng có khả năng tương tác với các ứng dụng khác trên máy tính của bạn.

Ngoài ra, Babylon 10 Premium Pro cũng cho phép bạn điều chỉnh ngôn ngữ với từng người liên hệ trong mail. Tính năng này đặc biệt hữu ích với những bạn thường xuyên làm việc với các đối tác nước ngoài.

Để sử dụng phần mềm này, bạn cần tốn một khoản phí nhất định, tuy nhiên bạn đừng lo lắng, bởi mức giá này vô cùng phải chăng.

Just Translate

Just Translate là công cụ dịch hoàn toàn miễn phí, có nhiều tính năng thông minh như khả năng nhận diện ngôn ngữ, dịch văn bản tức thời. Ngoài ra, phần mềm còn hỗ trợ những tính năng khác như kiểm tra lỗi ngữ pháp, chính tả trong các đoạn văn bản.

Qua bài viết trên, tailieuielts đã cung cấp cho các bạn những cách dịch tiếng Anh sang tiếng Việt hiệu quả, cũng như một vài phần mềm hỗ trợ dịch thông dụng hiện nay. Hy vọng bạn sẽ thấy những thông tin trong bài là hữu ích và chúc các bạn học tốt.